Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Bilgi Paketi
|
|||||
| Sınıf/Yarıyıl | 1 / Bahar | ||||
| Ders Düzeyi | Yükseklisans | ||||
| Ders Türü | Seçmeli | ||||
| Bölümü | ALEVİ BEKTAŞİ KÜLTÜRÜ | ||||
| Ön Koşul Dersleri | Yok | ||||
| Öğretim Sistemi | Örgün | ||||
| Ders Süresi | 14 Hafta | ||||
| Öğretim Elemanı | İLGAR BAHARLU (ibaharlu@nevsehir.edu.tr) | ||||
| Diğer Öğretim Elemanı/Elemanları |
|||||
| Öğretim Dili | Türkçe | ||||
| Sınıf Dışı Uygulama/Staj | Yok | ||||
| Dersin Amacı | |||||
| Osmanlı Döneminde Alevi Bektaşi gruplarını ve faaliyetlerini açıklar. | |||||
| Ders Öğrenme Çıktıları (DÖÇ) | PÇ | ODY | |
| Bu dersi başarı ile tamamlayan öğrenciler: | |||
| DÖÇ-1 | Osmanlı döneminde Alevilik-Bektaşiliğin sözlü ve yazılı temel kaynaklarını açıklar ve yorumlar |
PÇ-1 Alanındaki yüksek lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak aynı veya farklı bir alandaki bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirir ve derinleştirir. PÇ-2 Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrar ve farklı disiplinlerle ortak çalışmalar yürütür. PÇ-3 Yüksek Lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak ilgili alandaki kaynakları etkin bir şekilde kullanır. PÇ-4 Alanla ilgili uygulanan araştırma yöntem ve tekniklerini kullanır, kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahiptir. PÇ-5 Alanıyla ilgili verileri toplar, yorumlar, uygular ve duyurulması aşamalarında bilimsel, kültürel, sanatsal, toplumsal ve etik değerleri gözeterek denetler ve bu değerleri anlatır. PÇ-6 Alanıyla ilgili bilgileri uzmanlık düzeyinde kavrar ve ikinci kişilere normlara uygun olarak aktarır. |
Yazılı Sınav |
| PÇ: Bölüm program çıktıları ÖDY: Ölçme ve değerlendirme yöntemi |
|||
| Dersin İçeriği | ||
| Osmanlı öncesi Anadolu’da Alevilik, Babai Ayaklanması; tarihsel açıdan Hacı Bektaş-ı Veli; Osmanlı kuruluş döneminde Aleviler; Yeniçeriler ve Bektaşilik; Osmanlı Rumelisi’nin İslamlaşmasında Alevi/Bektaşi tekkelerinin rolü; Osmanlı Anadolusu’nda Bektaşi Tekkeleri, Osmanlı’da Alevi konargöçerler (yörükler); Klasik dönemde Alevi ayaklanmaları (Şahkulu, Kalenderoğlu, Baba Zünnun vd..); Osmanlılar ve İran (Safevi Devleti); Yavuz Sultan Selim ve Şah İsmail; Nakibüleşraflık müessesesi; Osmanlı’da seyyidler ve şerifler; Vaka-i Hayriye ve Aleviliğe Etkisi; Osmanlı Aleviliğinin arşiv kaynakları; Osmanlı Aleviliği çalışmaları. | ||
| Haftalık Detaylı Ders İçeriği | ||
| Hafta | Detaylı İçerik | Öğretim Yöntem ve Teknikleri |
| 1 | Babai Ayaklanması | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 2 | Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu, Dini Zümreler ve Şeyh Bedreddin Ayaklanması | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 3 | Erdebil Tekkesi ve Şeyhleri | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 4 | Alevilik, Kızılbaşlık, Bektaşilik Kavramları Safevi Devleti'nin Kurulması ve Şah İsmail | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 5 | II. Beyazid Dönemi, Bektaşi Tekkesi'nin Kurulması | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 6 | II. Beyazid-Şah İsmail İlişkisi, II. Beyazid Dönemi Kızılbaş Ayaklanmaları | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 7 | Yavuz Sultan Selim Döneminde Şark politikası | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 8 | Ara Sınav | |
| 9 | Yavuz Sultan Selim Döneminde Kızılbaş Ayaklanmaları ve Çaldıran Savaşı | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 10 | Kanuni Sultan Süleyman ve III. Murad Döneminde Kızılbaş Ayaklanmaları | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 11 | Bektaşilik Yeniçerilik İlişkisi Yeniçeri Ocağının Kaldırılması | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 12 | Osmanlı Kroniklerinde Alevilik | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 13 | Osmanlı Arşivinde Alevilik | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 14 | Kadı Sicillerinde Alevilik | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 15 | Alevi-Bektaşiliğin Tarihsel Süreci ile İlgili Genel Bir Değerlendirmenin Yapılması | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
| 16 | Final Sınavı | |
| Ders Kitabı / Yardımcı Kitap | ||
| 1 | İlgar Baharlu, Şah’ın Bahçesinde Şah İsmail Öncesi ve Sonrası Kızılbaşlık, 1. Baskı, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2021. | |
| 2 | Bülent Akın, Kızılbaş Oğuzlar ve Şah İsmail’in Anayurdu Diyarbakır -Tarih, İnanç, Kimlik, Ocaklar ve Ritüeller-, 1. Baskı, Kitabevi, İstanbul: 2020. | |
| 3 | Faruk Sümer, Safevi Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü (Şah İsmail ile Halefleri ve Anadolu Türkleri), 1. Baskı, Ankara: Güven Matbaası, 1976 | |
| 4 | Sadullah Gülten, Osmanlı-Safevî Kıskacında Kızılbaşlar “Açılın Kapılar Şah’a Gidelim”, 1. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları, 2022. | |
| 5 | Ahmet Yaşar Ocak, Babaîler İsyanı -Aleviliğin Tarihsel Alt Yapısı-, 9. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2020. | |
| 6 | Anonim, Kızılbaşlığın Tarihi (Târîh-i Kızılbâşiyye), 1. Baskı, Şefaattin Deniz-Hasan Asadi (trc.), İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları, 2015. | |
| 7 | Richard F. Kreutel, Haniwaldanus Anonimi’ne Göre Sultan Bayezid-i Velî, 1. Baskı, Necdet Öztürk (çev.), İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 1997. | |
| 8 | Aşıkpaşazâde, Tevârîh-i Âl-i Osmân, 1. Baskı, Âlî Bey (neşr.), İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1332. | |
| 9 | Ahmet Yaşar Ocak, Zındıklar ve Mülhidler yahut Dairenin Dışına Çıkanlar (15.-17. Yüzyıllar), 7. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları, 2016. | |
| 10 | Ahmet Yaşar Ocak, Osmanlı İmparatorluğu’nda Marjinal Sûfîlik Kalenderîler (XIV-XVII. Yüzyıllar), 2. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1999 | |
| 11 | Ahmet Yaşar Ocak, Yeniçağlar Anadolu’sunda İslam’ın Ayak İzleri: Osmanlı Dönmemi, 2. Baskı, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2012. | |
| 12 | Ahmet Refik, On Altıncı Asırda Rafizîlik ve Bektaşîlik, 1. Baskı, Ankara: La Kitapevi, 2017. | |
| 13 | Haşim Şahin, Dervişler ve Sufi Çevreler, “Klasik Çağ Osmanlı Toplumunda Tasavvufi Şahsiyetler”, 3. Baskı, İstanbul: Kitapyayınevi, 2018. | |
| 14 | Haşim Şahin, Dervişler, Fakihler, Gaziler “Erken Osmanlı Döneminde Dinî Zümreler (1300-1400)”, 1. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2020. | |
| 15 | Rumlu Hasan, Şah İsmail Tarihi (Ahsenü’t Tevarih), 1. Baskı, Cevat Cevan (çev.), Ankara: Ardıç Yayınları, 2004. | |
| 16 | Celâl-zâde Mustafa, Selim-nâme, 1. Baskı, Ahmet Uğur ve Mustafa Çuhadar (haz.), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1990. | |
| 17 | İdrîs-i Bidlîsî, Selim Şah-Nâme, 1. Baskı, Hicabi Kırlangıç (haz.), Ankara: Hece Yayınları, 2016. | |
| Ders Araç - Gereç ve Malzemeleri | ||
| Bilgisayar, Kitaplar | ||
| Ölçme Yöntemi | |||
| Yöntem | Hafta | Süre (Saat) | Katkı(%) |
| Ara Sınav | 8 | 1 | 40 |
| Diğer Ölçme Yöntemleri | |||
| 1.Sözlü Sınav | |||
| 2.Kısa Sınav (Quiz) | |||
| 3.Laboratuvar Sınavı | |||
| 4.Sunum | |||
| 5.Rapor | |||
| 6.Seminer | |||
| 7.Performans Ödevi | |||
| 8.Dönem Ödevi | |||
| 9.Proje | |||
| Final Sınavı | 16 | 1 | 60 |
| Öğrenci İş Yükü | |||
| İşlem Adı | Haftalık Saat | Sayı | İş Yükü |
| Haftalık Ders Saati (Teorik+Uygulama) | 3 | 14 | 42 |
| Sınıf Dışı Çalışma | |||
| a) Okuma | 3 | 14 | 42 |
| b) İnternette/Kütüphanede Tarama | 3 | 10 | 30 |
| c) Performans Ödevi | 0 | ||
| d) Seminer/Sunum/Rapor Hazırlama | 4 | 3 | 12 |
| e) Dönem Ödevi/Proje Hazırlama | 5 | 6 | 30 |
| Sözlü Sınav | 0 | ||
| Kısa Sınav (Quiz) | 0 | ||
| Laboratuvar Sınavı | 0 | ||
| Ara Sınav İçin Hazırlık | 2 | 5 | 10 |
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı İçin Hazırlık | 2 | 6 | 12 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| 0 | |||
| 0 | |||
| Toplam İş Yükü | 180 | ||