Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Bilgi Paketi

Programlar Hakkında Bilgi

FEN- EDEBİYAT FAKÜLTESİ / PSİ 103 - PSİKOLOJİ

Kodu: PSİ 103 Adı: ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ - I Teorik+Uygulama: 3+0 AKTS: 5
Sınıf/Yarıyıl 1 / Güz
Ders Düzeyi Lisans
Ders Türü Zorunlu
Bölümü PSİKOLOJİ
Ön Koşul Dersleri Yok
Öğretim Sistemi Örgün
Ders Süresi 14 Hafta
Öğretim Elemanı NİLGÜN TÜRKİLERİ (n.turkileri@nevsehir.edu.tr)
Diğer Öğretim
Elemanı/Elemanları
Öğretim Dili Türkçe
Sınıf Dışı Uygulama/Staj Yok
Dersin Amacı
Bu dersin amacı, psikolojide bilimsel araştırma yöntemlerini tanıtmak, bilimsel bilginin doğasını kavratmak ve öğrencilerin bilimsel problem tanımlama, hipotez kurma, değişkenleri operasyonel hale getirme, etik kurallar çerçevesinde veri toplama ve raporlama becerilerini geliştirmektir. Öğrencilerin bilimsel yöntemi kavramaları, araştırma sürecinin aşamalarını öğrenmeleri ve araştırmaları eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirmeleri hedeflenmektedir.

Ders Öğrenme Çıktıları (DÖÇ) ODY
Bu dersi başarı ile tamamlayan öğrenciler:
DÖÇ-1 Bilim kavramını, işlevlerini ve bilimsel bilginin özelliklerini açıklayabilir. PÇ-1 Psikoloji bölümleri ile ilgili temel kavramları tanır.
PÇ-5 Bilim, teknoloji ve çağdaş psikoloji ve ilgili diğer konular hakkındaki gelişmeleri izleyerek kendini geliştirir.
Yazılı Sınav
Performans Ödevi
DÖÇ-2 Temel psikolojik araştırma yöntemlerini (gözlemsel, korelasyonel, deneysel, yarı-deneysel, tek-denekli) tanıyabilir ve sınıflandırabilir. PÇ-2 Psikoloji alanında edindikleri bilgilerini diğer disiplinlere uyarlar ve aktarır
PÇ-4 Psikoloji alanında yeterli becerilerle donanmış, meslek etiği ilkelerine bağlı, iletişim becerilerini geliştirmiş, üretken, esnek düşünebilme becerileri kazanmıştır.
PÇ-12 Psikolojik testler, psikolojide nitel ve nicel araştırma yöntemleri ve gözlem ve görüşme teknikleri konusunda yeterli beceriye sahiptir.
Yazılı Sınav
Performans Ödevi
DÖÇ-3 Araştırmalarda kullanılan ölçme araçlarını, ölçek türlerini ve bu araçlarda aranan nitelikleri (geçerlik, güvenirlik) listeleyebilir. PÇ-3 Psikoloji ve ilgili alanlarda bilimsel problemleri tanımlama, modelleme ve çözme becerisine sahiptir.
PÇ-12 Psikolojik testler, psikolojide nitel ve nicel araştırma yöntemleri ve gözlem ve görüşme teknikleri konusunda yeterli beceriye sahiptir.
PÇ-15 Psikoloji alanının gerektirdiği bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanır ve istatistik, ölçme değerlendirme konusunda becerilere sahiptir.
Yazılı Sınav
Laboratuvar Sınavı
DÖÇ-4 Araştırma problemi ve hipotez kavramlarını açıklayabilir; test edilebilir hipotezler oluşturabilir. PÇ-4 Psikoloji alanında yeterli becerilerle donanmış, meslek etiği ilkelerine bağlı, iletişim becerilerini geliştirmiş, üretken, esnek düşünebilme becerileri kazanmıştır.
PÇ-12 Psikolojik testler, psikolojide nitel ve nicel araştırma yöntemleri ve gözlem ve görüşme teknikleri konusunda yeterli beceriye sahiptir.
Yazılı Sınav
Performans Ödevi
DÖÇ-5 Çeşitli araştırma türlerini birbirinden ayırabilir ve uygun örneklerle açıklayabilir. PÇ-2 Psikoloji alanında edindikleri bilgilerini diğer disiplinlere uyarlar ve aktarır
PÇ-4 Psikoloji alanında yeterli becerilerle donanmış, meslek etiği ilkelerine bağlı, iletişim becerilerini geliştirmiş, üretken, esnek düşünebilme becerileri kazanmıştır.
PÇ-12 Psikolojik testler, psikolojide nitel ve nicel araştırma yöntemleri ve gözlem ve görüşme teknikleri konusunda yeterli beceriye sahiptir.
Yazılı Sınav
DÖÇ-6 Örnekleme yöntemlerini (olasılıklı ve olasılıksız) betimleyebilir ve senaryolara uygulayabilir. PÇ-4 Psikoloji alanında yeterli becerilerle donanmış, meslek etiği ilkelerine bağlı, iletişim becerilerini geliştirmiş, üretken, esnek düşünebilme becerileri kazanmıştır.
PÇ-12 Psikolojik testler, psikolojide nitel ve nicel araştırma yöntemleri ve gözlem ve görüşme teknikleri konusunda yeterli beceriye sahiptir.
Yazılı Sınav
DÖÇ-7 Bilimsel araştırma makalelerini literatür tarama teknikleriyle bulabilir, değerlendirebilir ve raporlaştırabilir. PÇ-5 Bilim, teknoloji ve çağdaş psikoloji ve ilgili diğer konular hakkındaki gelişmeleri izleyerek kendini geliştirir.
PÇ-6 Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlar ve değerlendirir, güncel teknolojik gelişmelere paralel sorunları tanımlar, analiz eder, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirir.
PÇ-12 Psikolojik testler, psikolojide nitel ve nicel araştırma yöntemleri ve gözlem ve görüşme teknikleri konusunda yeterli beceriye sahiptir.
Laboratuvar Sınavı
Seminer-Sunum-Rapor
DÖÇ-8 Bilimsel araştırmalarda etik ilkeleri açıklayabilir ve ihlalleri tartışabilir. PÇ-3 Psikoloji ve ilgili alanlarda bilimsel problemleri tanımlama, modelleme ve çözme becerisine sahiptir.
PÇ-11 Alanı ile ilgili sahip olduğu insan sağlığı ve çevre bilinci konularındaki bilgi birikimini toplum yararına kullanır.
PÇ-13 Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite yönetimi ve süreçlerine uygun davranma ve katılma ve kültürel değerlerin korunması ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahiptir.
Yazılı Sınav
Performans Ödevi
DÖÇ-9 APA 7 kurallarına uygun biçimde kaynak gösterebilir ve intihalden kaçınabilir. PÇ-3 Psikoloji ve ilgili alanlarda bilimsel problemleri tanımlama, modelleme ve çözme becerisine sahiptir.
PÇ-12 Psikolojik testler, psikolojide nitel ve nicel araştırma yöntemleri ve gözlem ve görüşme teknikleri konusunda yeterli beceriye sahiptir.
PÇ-15 Psikoloji alanının gerektirdiği bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanır ve istatistik, ölçme değerlendirme konusunda becerilere sahiptir.
Laboratuvar Sınavı
Seminer-Sunum-Rapor
DÖÇ-10 Bir araştırma raporu hazırlayabilir, bulguları tablo/grafiklerle sunabilir ve yorumlayabilir. PÇ-6 Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlar ve değerlendirir, güncel teknolojik gelişmelere paralel sorunları tanımlar, analiz eder, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirir.
PÇ-7 Disiplin içi ve disiplinler arası takım çalışması yapar, sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlar ve yönetir.
PÇ-8 Bireysel çalışma, inisiyatif kullanma ve bağımsız karar verebilme yeteneğine sahip olarak fikirlerini sözlü ve yazılı, açık ve öz bir şekilde ifade ederek iletişim kurabilme becerisine sahiptir
PÇ-12 Psikolojik testler, psikolojide nitel ve nicel araştırma yöntemleri ve gözlem ve görüşme teknikleri konusunda yeterli beceriye sahiptir.
Seminer-Sunum-Rapor
Performans Ödevi
DÖÇ-11 Deneysel desenlerde bağımlı ve bağımsız değişkenleri belirleyebilir ve kontrol değişkenlerini tanımlayabilir. PÇ-4 Psikoloji alanında yeterli becerilerle donanmış, meslek etiği ilkelerine bağlı, iletişim becerilerini geliştirmiş, üretken, esnek düşünebilme becerileri kazanmıştır.
PÇ-12 Psikolojik testler, psikolojide nitel ve nicel araştırma yöntemleri ve gözlem ve görüşme teknikleri konusunda yeterli beceriye sahiptir.
Yazılı Sınav
Laboratuvar Sınavı
DÖÇ-12 Betimsel istatistik yöntemlerini (ortalama, medyan, mod, frekans, standart sapma) kullanarak veri setlerini özetleyebilir. PÇ-6 Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlar ve değerlendirir, güncel teknolojik gelişmelere paralel sorunları tanımlar, analiz eder, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirir.
PÇ-15 Psikoloji alanının gerektirdiği bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanır ve istatistik, ölçme değerlendirme konusunda becerilere sahiptir.
Yazılı Sınav
DÖÇ-13 Araştırma yöntemlerini eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirebilir ve alternatif açıklamalar önerebilir. PÇ-4 Psikoloji alanında yeterli becerilerle donanmış, meslek etiği ilkelerine bağlı, iletişim becerilerini geliştirmiş, üretken, esnek düşünebilme becerileri kazanmıştır.
PÇ-3 Psikoloji ve ilgili alanlarda bilimsel problemleri tanımlama, modelleme ve çözme becerisine sahiptir.
PÇ-6 Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlar ve değerlendirir, güncel teknolojik gelişmelere paralel sorunları tanımlar, analiz eder, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirir.
PÇ-9 Farklı bakış açılarını bilimsel bilginin üretilmesi sürecine dâhil edebilen, bireysel ve kültürel farklılıklara dair farkındalığa sahiptir
Yazılı Sınav
Performans Ödevi
DÖÇ-14 Grup çalışmasında işbirliği yapabilir, sorumluluk üstlenebilir ve ortak rapor üretebilir. PÇ-7 Disiplin içi ve disiplinler arası takım çalışması yapar, sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlar ve yönetir.
PÇ-8 Bireysel çalışma, inisiyatif kullanma ve bağımsız karar verebilme yeteneğine sahip olarak fikirlerini sözlü ve yazılı, açık ve öz bir şekilde ifade ederek iletişim kurabilme becerisine sahiptir
PÇ-9 Farklı bakış açılarını bilimsel bilginin üretilmesi sürecine dâhil edebilen, bireysel ve kültürel farklılıklara dair farkındalığa sahiptir
Seminer-Sunum-Rapor
Performans Ödevi
PÇ: Bölüm program çıktıları
ÖDY: Ölçme ve değerlendirme yöntemi

Dersin İçeriği
Ders kapsamında bilimsel bilginin özellikleri ve bilgi türleri, bilimsel yöntem ve ölçme, etik ilkeler, literatür taraması, değişken türleri ve ölçekler, araştırma türleri (gözlem, anket, korelasyonel, deneysel, yarı-deneysel, tek denekli çalışmalar), örneklem yöntemleri ve betimsel istatistiğe giriş konuları ele alınmaktadır. Öğrenciler dönem boyunca performans ödevi, laboratuvar uygulamaları ve grup raporları ile süreç içinde değerlendirilir; dönem sonunda yazılı final sınavı uygulanır.
Haftalık Detaylı Ders İçeriği
Hafta Detaylı İçerik Öğretim Yöntem ve Teknikleri
1 Dersin Tanıtımı ve Oryantasyon Yöntem: PowerPoint destekli anlatım, soru cevap; Teknik: Tanışma, tartışma
2 Psikoloji, Bilim ve Araştırma I Yöntem: PowerPoint destekli anlatım, Tartışma; Teknik: Örnek olay inceleme, soru-cevap
3 Psikoloji, Bilim ve Araştırma II öntem: PowerPoint destekli anlatım, Tartışma; Teknik: Kavram haritası, karşılaştırmalı analiz
4 Bilimsel Yöntem ve Ölçmeye Giriş Yöntem: PowerPoint destekli anlatım, Tartışma; Teknik: Problem çözme, örnek üzerinden hipotez kurma; Ek: Bireysel ödev yönergesi
5 Literatür Taraması: Veri Tabanları ve Kütüphane Oryantasyonu Yöntem: Uygulama, Gösterip-Yaptırma; Teknik: Kütüphane gezisi, veri tabanı arama uygulaması
6 Etik Standartlar, Literatür Taraması Uygulaması, APA Yazım Kuralları ve Referans Gösterme Uygulaması Yöntem: PowerPoint destekli anlatım, Tartışma, Uygulama; Teknik: Etik ikilemler üzerine grup tartışması, literatür tarama alıştırması; Ek: APA Referans Gösterme Uygulaması (Workshop)
7 Değişken Türleri ve Ölçek Türleri Yöntem: PowerPoint destekli anlatım, Tartışma; Teknik: Örnek üzerinden değişken belirleme, sınıf içi mini-uygulamalar
8 Ara Sınav
9 Araştırma Türleri I: Gözlem ve Anket Yöntem: PowerPoint destekli anlatım, Uygulama Teknik: Grup çalışması, Google Forms anket hazırlama, sınıf içi uygulama; Ek: Grup raporu ödevi
10 Araştırma Türleri II: Korelasyonel ve Tek Denekli Çalışmalar Yöntem: PowerPoint destekli anlatım, Tartışma; Teknik: Örnek inceleme, sınıf içi analiz
11 Araştırma Türleri III: Deneysel ve Yarı-deneysel Çalışmalar Yöntem: PowerPoint destekli anlatım, Tartışma; Teknik: Örnek vaka analizi, bağımlı/bağımsız değişken tespiti alıştırmaları
12 Workshop: Sınıf içi deney uygulaması Yöntem: Uygulama, Deneysel çalışma; Teknik: Sınıf içi bellek deneyi, küçük grup tartışmaları
13 Örneklem Türleri Yöntem: PowerPoint destekli anlatım, Tartışma; Teknik: Örneklem türlerini senaryo üzerinden belirleme, grup çalışması
14 Olasılık, Rastgelelik ve Matematik Felsefesine Giriş Yöntem: İzleme, Tartışma; Teknik: Video analizi, eleştirel tartışma
15 Betimsel İstatistiğe Giriş Yöntem: PowerPoint destekli anlatım, Uygulama; Teknik: Problem çözme, veri yorumlama, grafik okuma ve çizme uygulaması
16 Final Sınavı
Ders Kitabı / Yardımcı Kitap
1 Arıkan, R. (2011). Araştırma yöntem ve teknikleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
2 Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (23. Baskı) Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
3 Coolican, H. (2014). Research Methods and Statistics in Psychology. Psychology Press
4 Gravetter, F. J., & Forzano, L. A. B. (2018). Research methods for the behavioral sciences. Cengage Learning.
5 Leary, M. R. (2004). Introduction to behavioral research methods. Pearson Education New Zealand.
6 Cozby, P. C. (2007). Methods in behavioral research. McGraw-Hill.
7 Shaughnessy, J. J., Zechmeister, E. B., & Zechmeister, J. S. (2016). Psikolojide araştırma yöntemleri. Nobel Akademik Yayıncılık.
Ders Araç - Gereç ve Malzemeleri
Haftalık ders sunumları (PowerPoint); Ders içi uygulama yönergeleri (Workshop materyalleri, laboratuvar alıştırmaları); Okuma materyalleri ve makaleler (örn. Milgram deneyi, etik ilkeler); Literatür taraması ve APA referans gösterme kılavuzları; Ödev yönergeleri ve rapor örnekleri; İlgili videolar (örn. Ali Nesin video tartışması).

Ölçme Yöntemi
Yöntem Hafta Süre (Saat) Katkı(%)
Ara Sınav
Diğer Ölçme Yöntemleri
1.Sözlü Sınav
2.Kısa Sınav (Quiz)
3.Laboratuvar Sınavı 6 2 8
4.Sunum
5.Rapor 9 2 12
6.Seminer
7.Performans Ödevi 4,8 2 32
8.Dönem Ödevi
9.Proje
Final Sınavı 16 1 48

Öğrenci İş Yükü
İşlem Adı Haftalık Saat Sayı İş Yükü
Haftalık Ders Saati (Teorik+Uygulama) 3 14 42
Sınıf Dışı Çalışma
       a) Okuma 1 14 14
       b) İnternette/Kütüphanede Tarama 2 14 28
       c) Performans Ödevi 10 1 10
       d) Seminer/Sunum/Rapor Hazırlama 10 2 20
       e) Dönem Ödevi/Proje Hazırlama 0
Sözlü Sınav 0
Kısa Sınav (Quiz) 0
Laboratuvar Sınavı 3 2 6
Ara Sınav İçin Hazırlık 1 7 7
Ara Sınav 0
Final Sınavı İçin Hazırlık 1 14 14
Final Sınavı 1 1 1
0
0
Toplam İş Yükü 142